Układ urbanistyczny socrealistycznego centrum Tychów

Miejscowość:
Tychy
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera

Tychy są 130-tysięcznym miastem, położonym w południowej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Początki Tychów sięgają końca średniowiecza – pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z XV wieku. Wkrótce w miejscowości zbudowano kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, a w wieku XVII właściciele tych terenów – panowie pszczyńscy – uruchomili tutaj znany do dziś browar. Tychy w niewielkim stopniu odczuły XIX-wieczny śląski rozwój przemysłowy, chociaż poprowadzono przez nie linię kolejową i działała tu fabryka celulozy i dwa browary. W okresie międzywojennym Tychy uczyniono gminą wiejską na prawach miejskich. Wielkie zmiany nadeszły po II wojnie światowej wraz z nowymi, komunistycznymi władzami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W 1950 roku podjęto decyzję o rozbudowie Tychów - wpierw do rozmiarów ośrodka 30-tysięcznego, a później – ponad 100-tysięcznego. Jednocześnie, z dniem 1 stycznia 1951 roku, Tychy stały się pełnoprawnym miastem.

Osiedle w Tychach

W 1951 roku ruszyła budowa pierwszego osiedla, które (podobnie jak podkrakowska Nowa Huta) miało być wcieleniem socjalistycznych ideałów. Projekt urbanistyczno-architektoniczny przygotował profesor Tadeusz Todorowski z Politechniki Śląskiej. Na miejsce budowy wybrano tereny dawnego folwarku, rozciągające się pomiędzy starymi Tychami a dworcem kolejowym. Osiedle „A”, bo taką otrzymało nazwę, ma kształt prostokąta, który regularnie zabudowano blokami wzdłuż dwóch osi, przecinających się pośrodku, w miejscu, zwanym obecnie placem św. Anny, a dawniej – placem Wincentego Pstrowskiego (przodownik pracy w czasach stalinowskich). Wielorodzinne domy wzniesiono z cegły.

Osiedle „A” jest wręcz wzorowym odzwierciedleniem ideałów socrealizmu. W architekturze i detalach architektonicznych częste są odwołania historyczne (zwłaszcza do renesansu) w postaci arkad czy attyk. Liczne są rzeźby, płaskorzeźby i sgraffita, a wejścia do domów zdobią plakiety z wizerunkami zwierząt. Jednak najsłynniejszą rzeźbą jest (ustawiona od strony dawnej ulicy Lenina, a obecnie Andersa) kamienna figura robotnicy, z kielnią w jednej ręce i makietą domu w drugiej.

Plac św. Anny

Na placu św. Anny zbudowano także żłobek, przedszkola, szkoły, przychodnię i sklepy. Południową pierzeję placu zamyka okazały gmach domu kultury „Górnik”. W następnych dziesięcioleciach Tychy rozbudowano w kierunku południowym, realizując projekt powszechnie nazywany Nowymi Tychami. Tam również zastosowano wiele nowatorskich rozwiązań.

Wyświetlenia:  157
Lokalizacja:

Ul. plac św. Anny
Tychy
Gmina: Tychy
Powiat: Tychy


Region turystyczny: 
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia
Lokalizacja: 
W mieście, W centrum miasta
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe

Informacje ogólne:
Rodzaj obiektu:  Zabytkowa zabudowa

Dostępność Całoroczny
Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 0 głosy)
POI
Informacja turystyczna 
Aktywnie 
Dziedzictwo kulturowe 
Przyroda 
Biuro podróży 
Gastronomia 
Nocleg 
Oferta turystyczna 
Rozrywka 
Wypożyczalnia 
Zdrowie i uroda 
Centra kongresowo wystawiennicze 
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
Pliki dźwiękowe
Wydarzenia w pobliżu
Katowice
2024-03-21
12.27 km
To niezwykły koncert poświęcony niezwykłemu człowiekowi, muzykowi. Warto przyjść i posłuchać wspaniałych muzyków Bohdana Lizonia, Dariusza Ziółka, Grzegorza Ziółka i Mateusza Lizonia, czyli Lizoń i Ziółek Band.
Katowice
2024-03-04
14.10 km
Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach, wraz ze Stowarzyszeniem im. Maxa Kopfsteina w Chorzowie, serdecznie zapraszają na Dni Kultury Żydowskiej. Ten niezwykły festiwal, pełen spotkań, prelekcji i spacerów historyczno-edukacyjnych, będzie trwał od 4 do 24 marca br.
Katowice
2024-05-18
14.42 km
BAMBOLINO, czyli jedyny na świecie cyrk na scenie teatralnej! Cyrk Szczęśliwych Zwierząt!
Katowice
2024-03-18
14.99 km
CO, GDZIE, KIEDY W KATOWICACH 18-24.03.2024
Katowice
2023-09-16
15.73 km
Serdecznie zapraszamy na nową wystawę czasową „200 lat kopalni Katowice. Nasza kopalnia”. Ekspozycję można zwiedzać od 16 września 2023.
Pogoda
Katowice
Zakwaterowanie w pobliżu
Tychy
0.71 km
Tychy
1.30 km
Gastronomia w pobliżu
Tychy
0.20 km
Tychy
1.61 km