Cieszyn nazywany "Małym Wiedniem" to urokliwe i pełne historii miasto, leżące w południowej części województwa śląskiego. Cudna zabudowa efektownie ulokowała się nad rzeką Olzą, u stóp Beskidu, tuż przy granicy z Czechami. Według legendy, założyli je w roku 810 trzej bracia: Cieszko, Bolko i Leszko, a nazwali je tak z wielkiej radości, gdyż spotkali się w tym miejscu przy źródle po długiej podróży. Ślady średniowiecza odnajdziesz na majestatycznej Górze Zamkowej, natomiast architektura w okolicach rynku wspomina nieco późniejsze czasy, kiedy miasto miało liczne koneksje z Wiedniem, początkowo wśród elit, a z czasem także w niższych warstwach, poprzez handel i targi, które łączyły ośrodek z innymi częściami monarchii. Dzisiaj śladem bogatej przeszłości Cieszyna są wspaniałe zabytki usiane w różnych częściach miasta, które jednak pozostaje dość kameralne i można je poznać podczas niezwykle przyjemnego spaceru. Oto 15 najciekawszych atrakcji, które warto zobaczyć podczas wizyty w Cieszynie i jego okolicach.
Zobacz mapę miejsc wartych odwiedzenia w Cieszynie
Rotunda to najsłynniejszy zabytek w mieście. Jej charakterystyczna, okrągła sylwetka stała się symbolem i wizytówką Cieszyna. Jest znana każdemu Polakowi, a to dlatego, że widnieje na banknocie o nominalne 20 zł. Zabytek jest najstarszym i najcenniejszym elementem Góry Zamkowej. To romańska świątynia p.w. Św. Mikołaja z XI, bądź XII wieku, jeden z najstarszych kościołów chrześcijańskich w Polsce. Samo wzgórze jest dostępne bezpłatnie, natomiast do rotundy można wejść po wykupieniu biletu w pobliskiej wieży. Co ciekawe, wraz z biletem otrzymasz ogromny klucz, którym samodzielnie możesz otworzyć ten zacny zabytek, z bardzo grubymi murami i surowym wnętrzem. Wejście do środka to przejmujące przeżycie.
Adres: Góra Zamkowa
Ponad wysokie drzewa na Zamkowej Górze pnie się potężna, kamienna Wieża Piastowska z XIV wieku. Na jej szczycie posadowionym na około 30 metrach wysokości powstał wspaniały punkt widokowy na miasto i szeroką okolicę z górami w tle. Dostępny jest po wykupieniu biletu, a prowadzą na niego strome schody. Budowlę zdobi krenelażowe zwieńczenie. Na obrzeżu zieleni łatwo dostrzec jeszcze starszy zabytek, a mianowicie wieżę ostatecznej obrony. Pochodzi jeszcze z XIII stulecia, ale odsłonięto ją dopiero w latach 90. XX wieku. Miała pierwotnie wysokość co najmniej 25 metrów i średnicę 12 metrów. Wnętrze użytkowe jednak miało tylko 3 metry średnicy, bowiem grubość murów to ponad 4 metry!
Adres: Góra Zamkowa
fot. ARC SRiWR „Olza”
Browar schował się w cieniu Wzgórza Zamkowego. Ten habsburski Arcyksiążęcy Browar Zamkowy stanowi unikatowy zabytek przemysłowy, dlatego też ujęty jest na Szlaku Zabytków Techniki, promującym dziedzictwo przemysłowe regionu. Na uwagę zasługuje fakt, że browar od 1846 roku funkcjonuje bez przerwy aż do dziś, a złoty trunek tu powstający naturalnymi metodami można spotkać w miejscowych lokalach. Obiekt jest dostępny dla zwiedzających w każdą niedzielę w wybranych godzinach.
Adres: ul. Dojazdowa 2
fot. ARC SRiWR „Olza”
Muzeum Drukarstwa mieści się przy głównym deptaku miasta, wśród pięknej zabudowy, w dawnej kamienicy. Znajdziesz tutaj oryginalny warsztat drukarza z przełomu XIX i XX wieku oraz nadal sprawne maszyny, uruchamiane podczas warsztatów. Obiekt leży na Śląskim Szlaku Zabytków Techniki i jest dostępny dla turystów po wykupieniu biletu, ale warto pamiętać, że wejścia są organizowane tylko o pełnych godzinach. Podczas prezentacji historii druku i typografii, dowiesz się, jak ważną rolę pełniła ta praca dla rozwoju kultury i edukacji w regionie.
Adres: ul. Głęboka 50
Cieszyński rynek to główny plac miasta i jego tętniące serce. Urocze, pełne zabytkowych kamienic. To idealne miejsce, by zaznać atmosfery Cieszyna. Plac został założony w XIV wieku, ale w połowie XVI stulecia gotycką zabudowę strawił pożar. Fragmenty podcieniowej, renesansowej architektury zobaczysz w pierzei zachodniej, ale większość kamieniczek prezentuje styl barokowo-klasycystyczny. Fascynujące jest, że w ostatnich latach przeprowadzono tu gruntowne badania archeologiczne i natrafiono na relikty średniowiecznego ratusza i innych budowli z tego okresu, oraz odnaleziono liczne monety oraz artefakty. Obecny klasycystyczny Ratusz pochodzi z XIX wieku i zdobi południową pierzeję. Pośrodku rynku stoi barokowa studnia z figurą Św. Floriana.
Muzeum Śląska Cieszyńskiego to jedna z najstarszych placówek tego typu w całej Polsce. Mieści się w klasycystycznym pałacu hrabiów Larischów z XVIII wieku, a założone zostało w 1802 roku przez jezuitę, ks. Szersznika. Jego pomnik stoi tuż obok, w Parku Pokoju. Muzeum skrywa bogate zbiory archeologiczne, historyczne, etnograficzne i sztukę. Zobaczysz tu m.in. elementy wystroju rotundy i zamku piastowskiego. Warto wstąpić też na uroczy i kameralny dziedziniec tego pałacu.
Adres: ul. Regera 6
Tuż obok głównego deptaka warto odbić w zaułek na ulicę Sejmową, gdzie czeka bardzo klimatyczna księgarnia i kawiarnia Kornel i Przyjaciele. To bardzo sympatyczne miejsce na smaczne ciasto i kawę przy dobrej książce. Nazwa przywołuje pamięć Kornela Filipowicza, powieściopisarza, nowelisty i poety, który jako 10-letni chłopak osiadł z rodziną w Cieszynie. Przez lata miał bliskie relacje z Wisławą Szymborską, z którą jednak nigdy nie zamieszkał, ale niemal codziennie pisali do siebie listy.
Adres: ul. Sejmowa 1
fot. ARC SRiWR „Olza” / fot. Rafał Soliński
O krok z ulicy Sejmowej do Studni Trzech Braci, która wiąże się z legendą o założeniu Cieszyna. To tutaj podobno spotkali się bracia, ale o ile oni są owiani aurą tajemniczości, o tyle pewnym jest, że studnia od XV wieku należała do braci dominikanów, a jeszcze w XIX stuleciu czerpano z niej wodę dla browaru mieszczańskiego. Neogotycka altanka studni pochodzi z 1868 roku, napis na niej opowiada ową legendę w 3 językach: polskim, niemieckim i łacińskim.
Adres: ul. Trzech Braci
Cieszyńska Wenecja to niezwykle urokliwy zakątek miasta, ciągnący się wzdłuż kanału Młynówka, który już od średniowiecza napędzał koła młyna i zaopatrywał w wodę warsztaty rzemieślników. Niska zabudowa przycupnęła nad wodą, tworząc piękny widok. Sceneria mogłaby być jeszcze bardziej spektakularna, ale niestety tylko część domów jest wyremontowanych i ozdobionych kwieciem. Najładniej prezentuje się tutaj Galeria z rękodziełem.
Adres: ul. Przykopa
Elementem "Szlaku cieszyńskiego tramwaju" jest replika Ringhoffera z początku XX wieku, który stanął przy Moście Przyjaźni. Niegdyś ten czerwony pojazd łączył oba brzegi rzeki. Kursował w latach 1911-21 ulicami jednego niegdyś miasta, od dworca kolejowego (obecnie po stronie czeskiej) do koszar austriackich (teraz po stronie polskiej). Dziś jest transgraniczną atrakcją. Możesz wejść do wnętrza tramwaju, usiąść i przenieść się nieco w czasie.
Adres: ul. Zamkowa/Most Przyjaźni
Promenada nad graniczną Olzą to przyjazne turystom miejsce spacerowe. Zejdziesz tu wprost ze Wzgórza Zamkowego, przy Moście Przyjaźni, a trakt spacerowy zaczyna się za repliką tramwaju. Biegnie nad wodą, wśród zieleni, a do odpoczynku zachęcają efektowne ławki w kształcie okręgów. To bardzo ładny projekt, wizualnie ciekawy, a zarazem kameralny i zaciszny. Wart odwiedzenia.
Adres: Aleja Piastowska
Szlak Kwitnącej Magnolii to wyjątkowa okazja, aby odwiedzić Cieszyn wczesną wiosną. Trasa szlaku umożliwia spacer przez części miasta, gdzie spragnieni zieleni i kwiecia turyści mogą podziwiać okazałe, kwitnące magnolie, stanowiące prawdziwą atrakcję wizualną. Trasa szlaku ma około 1 km długości i wiedzie przez Plac Kościelny, ulicę Sienkiewicza, ulicę 3 Maja aż do Parku Pokoju, który zdobią aż 3 drzewka magnolii "Alexandrina".
Adres: ul. Sienkiwicza, ul. 3 Maja, ul. Regera
Restauracja Liburnia w Cieszynie to ciekawe miejsce, gdzie bardzo dobrze zjesz i zaznasz kontrastów. Nowoczesny wystrój i kuchnia fusion swobodnie współgrają z tradycyjną pizzą i kuchnią regionalną. Lokal leży na Szlaku Śląskie Smaki i dlatego też słynie z dań Śląska Cieszyńskiego. W ofercie znajdziesz zulc, czyli galaretkę z nóżek wieprzowych, rosół domowy oraz pieczone żeberka na babraczce, czyli kapuście z ziemniakami i boczkiem. Jako tradycyjny deser poleca się strudel z jabłkami.
Adres: ul. Liburnia 10
W Cieszynie odnajdziesz dwa cmentarze żydowskie, położone blisko siebie, niemal naprzeciw. Stary Kirkut pochodzi jeszcze z XVII wieku, a pochówki były tutaj praktykowane do początku XX wieku. Tym samym, po cmentarzu Remu na krakowskim Kazimierzu, to najdłużej działający kirkut w Polsce. Cmentarz jest ogrodzony, ale można wejść na jego teren o każdej porze. Poznasz go spacerując ścieżynką wśród dziesiątek macew, chylących się pod naporem minionego czasu. Zarówno nagrobki, jak i drzewa skrada coraz bardziej bluszcz, przez co miejsce wydaje się bardzo tajemnicze. Na tej samej ulicy mieści się tzw. Nowy Kirkut, założony na początku XX stulecia. Prowadzi tu okazała brama, a za nią wyrastają pokaźne pomniki i skromne macewy. Oba cmentarze stanowią świadectwo obecności i historii licznej niegdyś społeczności żydowskiej w Cieszynie.
Adres: ul. Hażlaska
fot. ARC SRiWR „Olza”
Okolice Cieszyna oferują ciekawe trasy rekreacyjne, które umożliwiają aktywne zwiedzanie i kontakt z naturą u podnóża Beskidów. Wśród szlaków pieszych i tras rowerowych warto polecić:
Cieszyn to miejsce, które łączy w sobie bogatą historię, wyjątkową architekturę i klimat małego miasta z wielką duszą. Warto odwiedzić go na dłużej, by poznać wszystkie jego atrakcje i poczuć atmosferę "Małego Wiednia".
Artykuł powstał w ramach kampanii "Śląskie na każdą pogodę". Tekst: Anna Piernikarczyk z bloga Polskie Szlaki. Zdjęcia: Anna Piernikarczyk, slaskie.travel oraz ARC SRiWR „Olza”.